DOSSIER - 1. informatie rond de vijf ingediende werken
1. voorstudie voor de sluier van het licht (de stilte voor de stem)
formaat: 1200 mm x 1550 mm x 50 mm (bxhxd)
techniek: lak op polyester gaas - kader in gerecupereerd aluminium
Een voorstudie in deze techniek, is niet minder werk dan het uiteindelijke kunstwerk. Deze studie, voornamelijk om de overdracht van het raster op de zeef goed in te schatten op dit grote formaat, trof mij zo dat ik het werk heb stilgelegd en de voorstudie misschien wel verkies boven het kunstwerk (dat ik bij dit dossier ook heb ingediend). Rechtstreeks licht overleven we niet, daarom is er steeds een soort sluier nodig die het filtert; een gordijn, een mist, een enorme afstand… ‘Het licht’ kan als kunstwerk dus ook niet uitgevoerd worden, wel ‘de sluier van het licht’, of (zie verder) ‘de schaduw van de sluier van het licht’. De titel is ook opgevat als tweeluik waarbij ‘de stilte voor de stem’ onder andere verwijst naar de leegte, maar ook het potentieel van het moment vlak voor de kunstenaar de eerste hand legt aan het canvas.
formaat: 1200 mm x 1550 mm x 50 mm (bxhxd)
techniek: lak op polyester gaas - kader in gerecupereerd aluminium
Een voorstudie in deze techniek, is niet minder werk dan het uiteindelijke kunstwerk. Deze studie, voornamelijk om de overdracht van het raster op de zeef goed in te schatten op dit grote formaat, trof mij zo dat ik het werk heb stilgelegd en de voorstudie misschien wel verkies boven het kunstwerk (dat ik bij dit dossier ook heb ingediend). Rechtstreeks licht overleven we niet, daarom is er steeds een soort sluier nodig die het filtert; een gordijn, een mist, een enorme afstand… ‘Het licht’ kan als kunstwerk dus ook niet uitgevoerd worden, wel ‘de sluier van het licht’, of (zie verder) ‘de schaduw van de sluier van het licht’. De titel is ook opgevat als tweeluik waarbij ‘de stilte voor de stem’ onder andere verwijst naar de leegte, maar ook het potentieel van het moment vlak voor de kunstenaar de eerste hand legt aan het canvas.
2. schaduw van de sluier van het licht - vertikale doorsnede
formaat: 1050 mm x 1430 mm x 50 mm (bxhxd)
techniek: lak op polyester gaas - kader in gerecupereerd aluminium
De schaduw verwijdert zich van het licht, maar verraadt ook waar het vandaan komt. De schaduw van de sluier van het licht bedekt alles met een subtiele waas, en vervaagt het beeld dat we hebben van licht en donker. In de vederzetting van de voorstudie vul ik de transparante stukken van het gaas met mijn eigen idee; het is geen antwoord, of zou het wel een antwoord zijn, dat toch op een vraag ontbreekt, zodat de vraag het antwoord wordt waar men naar op zoek is. De nacht is niet voor angst maar voor rust.
formaat: 1050 mm x 1430 mm x 50 mm (bxhxd)
techniek: lak op polyester gaas - kader in gerecupereerd aluminium
De schaduw verwijdert zich van het licht, maar verraadt ook waar het vandaan komt. De schaduw van de sluier van het licht bedekt alles met een subtiele waas, en vervaagt het beeld dat we hebben van licht en donker. In de vederzetting van de voorstudie vul ik de transparante stukken van het gaas met mijn eigen idee; het is geen antwoord, of zou het wel een antwoord zijn, dat toch op een vraag ontbreekt, zodat de vraag het antwoord wordt waar men naar op zoek is. De nacht is niet voor angst maar voor rust.
3. de drang om wat we niet begrijpen, te verklaren aan de hand van wat we wel begrijpen, alsof alles bestaat naar de maat van het menselijk verstand
formaat: 600 mm x 800 mm x 40 mm (bxhxd)
techniek: gemengde techniek op polyester gaas, kader in gerecupereerd aluminium
Objecten waar je aan ziet dat ze gemaakt zijn om te stapelen; blokken, stoelen, koffietasjes, etc… of objecten die, na urenlang puzzelen in perfecte balans blijven en de toeschouwer zijn adem doen inhouden. Sinds 2014 speelt het idee van dit soort totems door mijn hoofd, en regelmatig vind het de weg naar de grafische composities die ik uitwerk. Het komt in de zeefdrukedities uit 2015 uitgebreid aan bod, maar ook in de recente werken zie je lineaire dimensionale stapelbare elementen. Ze doen denken aan de brutalistische betonnen monumenten uit het communisme.Hier speelt de vorm als een subtiel hoofdmotief op de achtergrond, en als geïsoleerde lijntekening linksboven. De voelbaarheid Het werk is ontstaan uit een gevecht met het wit, de moeilijkste kleur om in deze techniek te hanteren. Soms zorgt het wit er voor dat heel de compositie uiteenvalt, maar evengoed lokt het de meest interessante nuances uit.
formaat: 600 mm x 800 mm x 40 mm (bxhxd)
techniek: gemengde techniek op polyester gaas, kader in gerecupereerd aluminium
Objecten waar je aan ziet dat ze gemaakt zijn om te stapelen; blokken, stoelen, koffietasjes, etc… of objecten die, na urenlang puzzelen in perfecte balans blijven en de toeschouwer zijn adem doen inhouden. Sinds 2014 speelt het idee van dit soort totems door mijn hoofd, en regelmatig vind het de weg naar de grafische composities die ik uitwerk. Het komt in de zeefdrukedities uit 2015 uitgebreid aan bod, maar ook in de recente werken zie je lineaire dimensionale stapelbare elementen. Ze doen denken aan de brutalistische betonnen monumenten uit het communisme.Hier speelt de vorm als een subtiel hoofdmotief op de achtergrond, en als geïsoleerde lijntekening linksboven. De voelbaarheid Het werk is ontstaan uit een gevecht met het wit, de moeilijkste kleur om in deze techniek te hanteren. Soms zorgt het wit er voor dat heel de compositie uiteenvalt, maar evengoed lokt het de meest interessante nuances uit.
bouwstenen voor een storm op de rand van mijn herinnering
formaat: 600 mm x 800 mm x 40 mm (bxhxd)
techniek: lak en koud-emaille op polyester - kader in gerecupereerd aluminium
Dit werk is meer dan de andere autobiografisch, en refereert naar verschillende stadia in mijn ontwikkeling als kunstenaar. De centrale lijnfiguur is een (deels vervormde) scan van een ‘gulden snede’ die ik hanteerde voor mijn eerste reeks zeefdruk edities, na een kantelmoment in mijn artistiek parcours dat uitgelokt werd door een feedback-sessie op het SMAK in 2014. Andere beeldelementen verwijzen naar verschillende invloeden op mijn werk, en verschillende werkwijzen die ik als kunstenaar gehanteerd heb toen ik nog voornamelijk op papier werkte. Enkele zwarte vlakken zijn in in hoogglans gevuld waardoor ze de toeschouwer en mijzelf weerspiegelen. De titel verwijst dan weer naar de vluchtigheid van de beelden en gedachten die ik aan een kunstwerk koppel; ze zijn wel vaak de aanleiding tot bepaalde composities, maar daarom niet de conclusie…
formaat: 600 mm x 800 mm x 40 mm (bxhxd)
techniek: lak en koud-emaille op polyester - kader in gerecupereerd aluminium
Dit werk is meer dan de andere autobiografisch, en refereert naar verschillende stadia in mijn ontwikkeling als kunstenaar. De centrale lijnfiguur is een (deels vervormde) scan van een ‘gulden snede’ die ik hanteerde voor mijn eerste reeks zeefdruk edities, na een kantelmoment in mijn artistiek parcours dat uitgelokt werd door een feedback-sessie op het SMAK in 2014. Andere beeldelementen verwijzen naar verschillende invloeden op mijn werk, en verschillende werkwijzen die ik als kunstenaar gehanteerd heb toen ik nog voornamelijk op papier werkte. Enkele zwarte vlakken zijn in in hoogglans gevuld waardoor ze de toeschouwer en mijzelf weerspiegelen. De titel verwijst dan weer naar de vluchtigheid van de beelden en gedachten die ik aan een kunstwerk koppel; ze zijn wel vaak de aanleiding tot bepaalde composities, maar daarom niet de conclusie…
voorstudie voor de tempel des Heeren
formaat: 850 mm x 1450 mm x 500 mm (bxhxd)
techniek: bankschroef, g-klemmen en 3 aluminium kaders met bespanning & overbelichtte emulsie, bevestigd op een gerecupereerde schraag
Dit werk verwijst onder andere naar een tekst uit het boek Jeremia, waar staat ‘Stelt uw vertrouwen niet op bedrieglijke woorden: De tempel des Heeren, de tempel des Heeren, de tempel des Heeren is dit.’ Het trof mij omwille van de zekerheid en twijfel die hier tegenover elkaar komen te staan. De drievoudige herhaling is bevestigend, maar de bedrieglijke woorden ontkrachten alles; dit werk gaat daarom ook over (schijn-) heiligheid, (on-) waardige beelddragers, (on-) toereikende beelden, twijfel, bezinning, rust. De imperfectie is eigen aan de door mensen gemaakte tempel, toch is het een heilige plaats; deze spanning overschaduwt heel dit werk en roept zeker vragen op. De drie overbelichtte (en daardoor onbruikbare) beelddragers zijn zonder opsmuk in een positieve compositie geplaatst, gesteund door een constructie die na assemblage in het wit overspoten werd. Voor de tentoonstelling wordt nog een definitieve ‘schraag’ uitgevoerd die indien mogelijk ook ter plekke afgewerkt wordt zodat sporen van het lakwerk ook op de vloer zichtbaar zijn.
formaat: 850 mm x 1450 mm x 500 mm (bxhxd)
techniek: bankschroef, g-klemmen en 3 aluminium kaders met bespanning & overbelichtte emulsie, bevestigd op een gerecupereerde schraag
Dit werk verwijst onder andere naar een tekst uit het boek Jeremia, waar staat ‘Stelt uw vertrouwen niet op bedrieglijke woorden: De tempel des Heeren, de tempel des Heeren, de tempel des Heeren is dit.’ Het trof mij omwille van de zekerheid en twijfel die hier tegenover elkaar komen te staan. De drievoudige herhaling is bevestigend, maar de bedrieglijke woorden ontkrachten alles; dit werk gaat daarom ook over (schijn-) heiligheid, (on-) waardige beelddragers, (on-) toereikende beelden, twijfel, bezinning, rust. De imperfectie is eigen aan de door mensen gemaakte tempel, toch is het een heilige plaats; deze spanning overschaduwt heel dit werk en roept zeker vragen op. De drie overbelichtte (en daardoor onbruikbare) beelddragers zijn zonder opsmuk in een positieve compositie geplaatst, gesteund door een constructie die na assemblage in het wit overspoten werd. Voor de tentoonstelling wordt nog een definitieve ‘schraag’ uitgevoerd die indien mogelijk ook ter plekke afgewerkt wordt zodat sporen van het lakwerk ook op de vloer zichtbaar zijn.
DOSSIER - 2. een korte duidende tekst over mijn oeuvre
In het werk breng ik fragmenten van beelden samen, soms letterlijk afgesneden van hun individuele context, en gevoegd in een nieuwe dualiteit. Niet alleen om iets op te helderen maar evengoed om herhaaldelijk te bevragen, zoals in deze titeltekst goed gevat: “de context te ontvluchten, in de hoop uit de verwarring een verklaring te zuiveren”. De titels van de werken zijn korte teksten die gevoed zijn van religieuze connotatie, en bijvoorbeeld verwijzen naar het conflict tussen de zekerheid en de drang om doelbewust te twijfelen. Ze zijn opnieuw niet verklarend voor de beelden waar ze aan toegekend worden, maar vormen eerder een parallelle woordstudie die hier en daar een brug slaat naar het beeld om nieuwe vragen uit te lokken.
Rasterbeelden uit boeken van de jaren zestig tot tachtig, soms zelf al los van alle logica, worden geconfronteerd met doelloze pixelbeelden geplukt uit allerlei studies die online gepubliceerd worden, en aangevuld met bijna banale grafische elementen. Ze verwijzen naar mijn voorgeschiedenis als vormgever en professioneel zeefdrukker, afkomstig van een drukkersfamilie en met voorliefde voor papier. De werken van de laatste 24 maanden zijn van het papier weg gegroeid, en zijn verder gegaan op experimenten met het indrogen van zeefdrukinkt tijdens het drukproces. Deze experimenten uit 2013 waren gericht op het omzeilen van de typische vlakke inktverdeling waarvoor zeefdruk gekend is; maar resulteerden vooral in vele zeven die onbruikbaar werden doordat de inkt in het gaas droogde. Hieruit groeide een nieuwe techniek waarbij in een polyester gaas een mal wordt overgebracht (dmv. de aan zeefdruk ontleende belichtingstechniek). Deze mal wordt met een dunne laag lakverf gevuld waarna ze wordt losgeweekt en onder hoge druk afgespoeld, hierdoor blijft alleen de verf achter. Dit proces wordt verschillende keren herhaald en biedt een hele waaier aan nieuwe mogelijkheden tot beeldvorming. In deze techniek heb ik sinds eind 2017 tientallen experimenten uitgevoerd die ik zorgvuldig archiveer en documenteer.
De zeef vervult hier opnieuw zijn oorspronkelijke rol, namelijk om het goede van het ‘kwade’ te scheiden: in dit geval de inkt die het gewenste beeld draagt, van de overtollige inkt. Omwille van deze symboliek wordt de zeef, en dus ook het aluminium kader en de sporen van het semi-industriële proces, ook deel van het kunstwerk. Dit wordt bijvoorbeeld in het werk “voorstudie voor de tempel des Heeren” verder doorgevoerd; drie overbelichtte zeven zonder afbeelding, gedragen door een witgekalkte steun, vormen zelf het kunstwerk, met verschillende verwijzingen naar de symboliek van de zeef, en die van de drievuldige herhaling.
Obed Vleugels - januari 2019